Zapraszamy na Festiwal Sztuk Dawnych – Imieniny Izabeli Branickiej 2015.
Festiwal Sztuk Dawnych prezentuje muzykę dawną w kontekście innych sztuk składających się na kulturę końca I Rzeczypospolitej. W swoich prezentacjach nawiązuje do opisów hucznych obchodów imienin Izabeli Branickiej, żyjącej w latach (1730 – 1808)żony Jana Klemensa Branickiego Hetmana Wielkiego Koronnego, jednego z największych magnatów końca XVIII wieku. Imieniny obchodzone były bardzo wystawnie, składały się nań polowania, koncerty, tańce, liturgia z uroczystą oprawą muzyczną, inscenizacje teatralne, operowe i spektakle baletowe. Oparcie festiwalu o sztuki muzyczne prezentowane w historycznych wnętrzach z XVIII wieku, ma przybliżyć odbiorcom kulturę i sztukę tego ważnego dla Polaków okresu. Oprócz wykonawstwa „historycznie poinformowanego”, Festiwal przywraca dla kultury Polskiej (m.in. poprzez rekonstrukcję nut, strojów, scenografii, tańca) dzieła zapomniane, rzadko lub wcale nie wykonywane współcześnie, a cieszące się wielką popularnością w XVIII wieku Mecenat kulturalny, jakim obejmowała artystów z kraju i zagranicy Izabela Branicka z Poniatowskich, stanowi świadectwo zapomnianej dzisiaj, a jakże pozytywnej roli arystokracji polskiej, która, obok Kościoła i Króla, była największym mecenasem edukacji, kultury i sztuki. Zadaniem festiwalu jest ukazanie obrazu kulturalnego dawnej Rzeczpospolitej, z uwzględnieniem ówczesnych konwenansów i zwyczajów, pozwalających przybliżyć ducha tejże epoki. Jednym z nich było używanie przez Branicką francuskiej wersji swojego imienia (Elżbieta) Izabela przy zachowaniu obchodów Imienin w dniu św. Elżbiety (19.11). Podobnie jak za czasów patronki Festiwalu, festiwalowe uroczyste obchody Imienin Izabeli rozpoczną się na kilka dni przed 19 listopada.
Festiwal zainauguruje Msza Święta w Starym Kościele Farnym (15 XI) z oprawą muzyczną pochodzącą z środowiska muzycznego księży Misjonarzy, opiekującymi się białostocką parafią w XVIII wieku. Również w Niedzielę odbędzie się w Domu Ludowym w Supraślu Koncert Pieśni Nabożnych Franciszka Karpińskiego. Karpiński przez kilka lat był związany z dworem Izabeli Branickiej w Białymstoku a w Supraślu Pieśni Nabożne wydał drukiem w 1792 roku. Pierwszoplanowym wydarzeniem tegorocznego festiwalu będzie prawykonanie (16 XI) po 250 latach Spektaklu Operowego „La Contadina in Corte” Antonio Sacchiniego – jednej z najpopularniejszych Oper Sacchiniego, która doczekała się do lat 80-tych XVIII stulecia ponad 20 wystawień m.in. w Warszawie i na co wskazują poszlaki historyczne również w Białostockim Opernhausie. Koncert zostanie wykonany na kopiach instrumentów z epoki, soliści wystąpią w stylizowanych na ówczesne kostiumach oraz historycznie stylizowanej scenografii. Spektakl wyreżyseruje Natalia Kozłowska a orkiestrę Zespołu Muzyki Dawnej Diletto poprowadzi Anna Moniuszko. W dniach poprzedzających Imieniny zaplanowaliśmy również wieczory historyczne z recitalem Piotra Olecha – kontratenor oraz Anny Biuruli – lutnia, teorba oraz gawędą historyczną Andrzeja Lechowskiego i Anny Dąbrowskiej.
Imponującym finałem Imienin (19 XI) będzie spektakl taneczny pt. Miniatury Staropolskie w wykonaniu tancerzy Baletu Dworskiego Cracovia Danza oraz Capella Antiqua Bialostociensis, w którym przeplatają się – jak było z pewnością na dworze Branickich – tańce polskie i francuskie. Pełne humoru i wdzięku, opowiadane tańcem i pantomimą historie przybliżą widzom atmosferę dworu polskiego okresu Baroku.
Inicjatywa Festiwalu, realizowana od pięciu lat, wrosła już w kalendarz wydarzeń artystycznych Białegostoku a w tym roku oprócz środków Prezydenta Miasta Białegostoku otrzymaliśmy również wsparcie finansowe Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Program Festiwalu:
15.XI.2015 (niedziela):
Miejsce: Białystok – Stary Kościół Farny
13.30 – Msza Święta inaugurująca Festiwal
Muzyka liturgiczna z Graduale Romanum edycji Piotrkowczyka A.D. 1740
i Graduale pro festis XX. Misjonarzy A.D. 1769 w wykonaniu:
Zespół Wokalny Jerycho
Schola Gregoriana Sancti Casimiri,
Bartosz Izbicki – organy
Mariusz Perkowski – kantor
Msza Święta z oprawą muzyczną będącą próbą rekonstrukcji muzyki mszalnej białostockiego kościoła z XVIII wieku.
Śpiewy chorałowe zaczerpnięte zostaną z Graduale Romanum edycji Piotrkowczyka (ostatnie wydanie w 1740 roku w Krakowie) a także z Graduale pro festis XX. Misjonarzy 1769. Z racji na obecność w Białymstoku (dzięki Branickim) zgromadzenia Księży Misjonarzy, zostaną wykonane pieśni z ich śpiewnika. Zostaną również wykonane pieśni nabożne Franciszka Karpińskiego, (którego 190 rocznicę śmierci obchodzimy w bieżącym roku) tworzącego na dworze Branickiej, których tekst zostanie zaczerpnięty ze śpiewnika wydanego w 1792 roku przez Bazylianów w Supraślu. Melodie pieśni mszalnych zostaną także zaczerpnięte z najstarszego śpiewnika z nutami zawierającego pieśni kościelne śpiewane w XVIII wieku opracowane przez członka zgromadzenia Księży Misjonarzy – ks. Mioduszewskiego (1838)
Wykonawcami będą:
Zespół Wokalny JERYCHO – grupa posługująca się tradycyjnym idiomem śpiewu liturgicznego. Grupa wykonuje historyczne śpiewy polskie i łacińskie stosując improwizowaną polifonię zaadaptowaną przez lidera Bartosza Izbickiego.
Męski Zespół Wokalny SCHOLA GREGORIANA SANCTI CASIMIRI – to białostocki zespół specjalizujący się w wykonawstwie chorału gregoriańskiego prowadzony od 2008 roku przez Mariusza Perkowskiego.
19.00 – Koncert Pieśni Nabożnych Franciszka Karpińskieg na 190 rocznicę
śmierci.
Miejsce: Dom Ludowy w Supraślu
Koncert
Wykonawcy:
Bartosz Izbicki
Schola Gregoriana Sancti Casimiri
z udziałem
Starosielskiego Bractwa Śpiewaczego im. św. Stanisława
Franciszek Karpiński (1741-1825) polski poeta epoki oświecenia, jest twórcą i głównym przedstawicielem nurtu sentymentalnego w polskiej liryce, autorem „Zabawek wierszem i prozą”, „Laury i Filona” i wielu innych utworów literackich. Wielu jednak zapomina o jego najpopularniejszym dziele jakim bez watpienia pozostają Pieśni Nabożne wydane drukiem w 1792 roku w Supraślu koło Białegostoku. Jego związek z Podlasiem zawdzięczamy Izabeli Branickiej, u której na dworze zarówno w Białymstoku jak i w Warszawie gościł przez kilka lat. W pobliskim Zabłudowie był również nauczycielem opiekunem małoletniego księcia Dominika Radziwiłła. Pierwodruk „Pieśni Nabożnych” zawierał 29 pieśni oraz 20 psalmów z których wiele weszło na stałe do użytku w Kościele w Polsce i na obczyźnie już w XIX wieku. Podczas Koncertu „Pieśni Nabożne” zostaną wykonane z towarzyszeniem instrumentów dawnych (lira korbowa, lutnia, wirginał, portatyw, fisharmonia, gęśle) na melodie pochodzące z żywej tradycji i przekazów ustnych a także z dawnych zapisów nutowych.
Do wykonania najpopularniejszych Pieśni Nabożnych zostanie zaproszona również publiczność zgodnie intencją Karpińskiego tworzącego Pieśni „do śpiewania w kościołach dla pospólstwa”. Aby przybliżyć melomanom postać Autora śpiew będzie przeplatany fragmentami jego Pamiętników a także opisami staropolskich tradycji związanych z śpiewem ludowych pieśni kościelnych w ciągu roku.
16.XI.2015 (poniedziałek)
Godz. 19.00
Miejsce: Białystok – Aula Pałacu Branickich
Spektakl Operowy „La Contadina in Corte” Antonio Sacchini
prawykonanie po 250 latach w Białymstoku
obsada:
Julita Mirosławska – (Sandrina – sopran)
Anna Wolfinger – (Tancia – sopran)
Przemysław Baiński – (Barone Ruggero – tenor)
Dawid Biwo – (Berto – baryton)
Natalia Kozłowska – reżyseria, Agnieszka Blank – scenografia
Zespół Muzyki Dawnej „Diletto”
Anna Moniuszko – dyrygent
Wraz z pojawieniem się w Białymstoku Izabeli Branickiej (1748) Hetman Branicki otworzył w Białymstoku Opernhaus, gdzie wzorem Warszawy i innych siedzib magnackich wykonywano opery włoskie i francuskie. W czasach swojej świetności dwór białostocki gościł wielu artystów z całej Europy. W roku 1766 przybył do Białegostoku z Florencji śpiewak włoski, Antonio Boscoli. Rok wcześniej brał udział w Teatro Valle w Rzymie w premierze opery „La Contadina in Corte” Antonio Sacchiniego do libretta Niccolo Tassi’ego, w której wykonał tenorową partię Ruggiero. Była to jedna z popularniejszych Oper Sacchiniego i doczekała się do lat 80-stych XVIII stulecia ponad 20 wystawień m.in. w Warszawie. Jest wielce prawdopodobne, iż tę operę Sacchiniego „przywiózł” do Białegostoku ze sobą i wykonywał w tutejszym Opernhausie wspomniany na początku Boscoli, bowiem Sacchini był kompozytorem naówczas modnym a jego kompozycję cieszyły się dużym wzięciem wśród arystokracji polskiej. Dodatkową ciekawostką jest fakt, iż Antonio Maria Gasparo Sacchini był rówieśnikiem Izabeli Branickiej urodził się w tym samym roku i miesiącu 14 lipca 1730 roku we Florencji (zmarł 6 X 1786). W roku 2015 obchodzimy więc 285 rocznicę urodzin zarówno Izabeli Branickiej jak i Antonio Sacchiniego. Wykonanie jednej z najbardziej cenionych oper Sacchiniego jest zatem próbą rekonstrukcji i ilustracji świetności obchodów dnia imienin Pani Krakowskiej. Reżyserem spektaklu jest Natalia Kozłowska a dyrygentem Anna Moniuszko. Orkiestra Zespołu Muzyki Dawnej Diletto zagra na kopiach instrumentów z epoki, soliści wystąpią w stylizowanych na ówczesne kostiumach.
Wykonawcami będą – Zespół Muzyki Dawnej Diletto, Anna Moniuszko – dyrygent, Natalia Kozłowska – reżyseria, a także wybitni wokaliści: Julita Mirosławska – sopran, Anna Wolfinger – sopran, Przemysław Baiński – tenor, Dawid Biwo – baryton.
17.XI.2015 (wtorek)
Miejsce: Ratusz – Muzeum Podlaskie w Białymstoku
18.00 – Gawęda o Izabeli Branickiej Andrzeja Lechowskiego
Wręczenie Nagród Laureatom konkursu na opowiadanie „Izabela Branicka”
organizowanego przez Publiczne Gimnazjum im. Izabeli Branickiej w Białymstoku
Recital „Muzyka na dworach magnackich w XVIII wieku”
Piotr Olech – kontratenor
Anna Birula – lutnia/teorba
18.XI.2015 (środa)
Miejsce: Choroszcz – Pałac Branickich, Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy
18.00 – Gawęda o Izabeli Branickiej Anny Dąbrowskiej
Recital „Muzyka na dworach magnackich w XVIII wieku”
Piotr Olech – kontratenor
Anna Birula – lutnia/teorba
19.XI.2015 (czwartek)
Miejsce: Pałac Branickich w Białymstoku Aula Magna
19.00 – Spektakl Taneczny „Miniatury Staropolskie”
Romana Agnel, Leszek Rembowski – choreografia
Monika Polak-Luścińska – kostiumy
Tancerze Baletu Dworskiego „Cracovia Danza”
z udziałem Capella Antiqua Bialostociensis
Helena Szuhalska – kierownik zespołu
Miniatury Staropolskie to sceny wprowadzające widzów w „egzotyczny” świat dworu staropolskiego, gdzie przeplatają się – jak było z pewnością na dworze Branickich – tańce polskie i francuskie. Pełne humoru i wdzięku, opowiadane tańcem i pantomimą historie przybliżają widzom atmosferę dworu polskiego okresu Baroku. Skomplikowane i zróżnicowane układy taneczne, strojne i barwne kostiumy podkreślają bogactwo kultury dworskiej i szlacheckiej Polski XVII i XVIII wieku.
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.
Organizator
Fundacja Pro Anima
Współorganizatorzy
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina Wydział Instrumentalno Pedagogiczny w Białymstoku
Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Mecenat Festiwalu
PGE Dystrybucja S.A.
SBR Bank
Open Eductation Group Sp. z o.o.
Urząd Miejski w Supraślu
Zadanie dofinansowane ze środków z budżetu Miasta Białegostoku
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Patronat medialny
Portal Miejski BiałystokOnline.pl
